عیار طلا چیست؟ بررسی انواع عیار طلا و روش های تشخیص آن

عیار طلا چیست و چرا نرخ طلا بر اساس عیار آن تفاوت دارد؟ عیار واحد اندازه‌گیری میزان خلوص فلزات گرانبها است و عیار طلا به درجه و درصد خلوص طلا زیورآلات و اشیاء طلایی اطلاق می‌شود.

برای شناسایی عیار طلا از عددهای مختلفی استفاده می‌شود که بیانگر وجود میزان مشخصی از طلا در یک شی است. بنابراین هر چقدر عیار طلا پایین‌تر باشد، به همان نسبت قیمت آن کمتر است و برعکس اگر درصد طلای موجود در شی بیشتر باشد، نشان‌دهنده عیار با ارزش‌تر آن است.

در ادامه این مطلب از تی سی گلد به بررسی اینکه عیار طلا چیست و آشنایی با انواع عیار طلا خواهیم پرداخت.

عیار طلا چیست؟

شاید این سوال برای شما پیش آمده باشد که عیار طلا چیست؟ عیار میزان خلوص طلا در یک شی را نشان می‌دهد و معمولاً فرمول آن به شرح زیر است:
“عدد عیار تقسیم بر ۲۴ ضربدر ۱۰۰”

عددی که به دست می‌آید، میزان خلوص طلا را مشخص می‌کند. با توجه به اینکه طلای خالص بسیار چکش می‌خورد، سازندگان طلا این فلز را با سایر فلزات سخت آلیاژ می‌کنند.

بدون اطلاع از میزان درصد دقیق طلای خالص در یک قطعه نمی‌توان ارزش واقعی آن را برآورد کرد. از این رو باید حتماً برای بررسی عیار طلا، نسبت طلای به کار رفته در یک شی در مقایسه با دیگر فلزات گرانبها را سنجید.

انواع عیار طلا

برای ساخت زیورآلاتی که از طلا ساخته شده‌اند، میزان طلای متفاوتی به کار می‌رود و علاوه‌بر فاکتورهایی مانند اجرت طلا، عیار نیز ارزش آن را مشخص می‌کند. انواع عیار طلا عبارت‌اند از:

طلای ۹ عیار

طلای ۹ عیار دارای میزان کمترین درصد طلای به کار رفته است. این طلا در داخل زنجیرها و بندهای طلا به کار می‌رود. در طلای ۹ عیار معمولاً متشکل از ۳۷٫۵ درصد طلا و ۶۲٫۵ درصد آلیاژ‌های مس و نقره است.

رنگ طلای ۹ عیار به دلیل آلیاژ‌های بیشتری که در آن به کار رفته کمرنگ‌تر است، اما همچنان فروش زیادی دارد. همچنین این نوع طلا از چگالی کمتری برخوردار است و به دلیل نسبت آلیاژ بیشتری که در آن وجود دارد، زودتر دچار خوردگی و ساییدگی خواهد شد.

طلای ۱۰ عیار

میزان طلای به کار رفته در این نوع طلا ۴۱٫۷ درصد است و از سایر آلیاژ‌ها مانند مس و نقره و روی و نیکل به میزان ۵۸٫۳ درصد استفاده شده است. اگرچه این آلیاژ‌ها دوام طلا را افزایش می‌دهند، اما میزان خلوص آن کاهش می‌یابد.

طلای ۱۰ عیار در طرح‌های زیورآلات مختلف از جمله گوشواره، گردنبند، آویز و دستبند استفاده می‌شود و قیمت مقرون‌به‌صرفه‌تری نسبت به دیگر انواع طلا دارد. رنگ طلای ۱۰ عیار ممکن است نسبت به عیارهای بالای طلا کمی کمرنگ‌تر باشد، اما با توجه به نوع فلزی که در آن به کار می‌رود، برای طراحی جواهرات سخت مناسب است و کمتر دچار ساییدگی می‌شود.

طلای ۱۴ عیار

میزان خلوص این نوع طلا ۵۸ درصد است و ۴۷ درصد آن را آلیاژهایی مثل مس، نقره، روی و نیکل تشکیل می‌دهند. رنگ این نوع طلا معمولاً گرم است و به دلیل درخشش زیاد به یکی از گزینه‌های محبوب و پرطرفدار تبدیل شده است.

به دلیل دوام بسیار بالا، طلای ۱۴ عیار در حلقه‌های نامزدی، گردنبند، گوشواره به کار می‌رود و نسبت به سایر عیارها در مقابل خم‌شدگی و خراشیدگی مقاوم‌تر است. به‌علاوه این نوع طلا قیمت مقرون‌به‌صرفه‌ای دارد و به نسبت مبلغی که برای آن می‌پردازید، طلای با کیفیت خواهید داشت.

طلای ۱۸ عیار

افرادی که به‌طور دقیق نمی‌دانند عیار طلا چیست، ممکن است زیورآلاتی خریداری کنند که برای سرمایه‌گذاری مناسب نیست و دچار ضرر شوند. اگر قصد خرید طلای آب شده یا طلای زینتی بادوام را دارید، بهترین گزینه طلای 18 عیار است.

طلای ۱۸ عیار گرانبهاترین نوع طلا است؛ چراکه ۷۵ درصد آن از طلای خالص تشکیل می‌شود و ۲۵ درصد باقیمانده آن نیز از آلیاژ است. رنگ این نوع طلا اغلب زرد متمایل به نارنجی است و نسبت به جواهرات با عیار ۱۴ و ۱۰ پررنگ‌ به نظر می‌رسد.

طلای ۱۸ عیار به دلیل خلوص بیشتر در مقابل کدر شدن و خراشیدگی بسیار مقاوم است و در رنگ‌های زرد، رزگلد، سفید، دو رنگ و سه رنگ در بازار فروش می‌رسد. با توجه به اینکه طلای ۱۸ عیار شامل درصد بالاتری از طلای خالص است، برای حلقه‌های نامزدی، سرویس طلا، دستبند، آویز و گردنبند انتخاب لوکس و با کیفیتی محسوب می‌شود.

جواهراتی که با این نوع عیار ساخته می‌شوند، قیمت بیشتری دارند و انتخاب بسیار ایده‌آلی برای زیورآلاتی است که در آن‌ها سنگ‌های قیمتی نیز به کار رفته است.

طلای ۲۲ عیار

طلای ۲۲ عیار از ۹۱٫۶ تا ۹۱٫۷ درصد طلای خالص تشکیل شده و مابقی آن از آلیاژ است. این نوع طلا در مقایسه با طلای ۱۴ و ۱۰ عیار خلوص و دوام بیشتری دارد و رنگ آن متمایل به زرد روشن یا نارنجی است.

طلای ۲۲ عیار معمولاً برای طرح‌های پیچیده و زیورآلات حکاکی شده استفاده می‌شود و با توجه به انعطاف‌پذیری زیاد این نوع طلا، طبیعتاً قیمت بالاتری دارد.

طلای ۲۴ عیار

طلای ۲۴ عیار خالص‌ترین طلای عرضه شده در بازارهای جهانی است. میزان خلوص این نوع طلا ۹۹٫۹ درصد است و رنگ زرد تیره یا متمایل به نارنجی دارد و یکی از پرطرفدارترین گزینه‌ها است. از آنجا که طلای ۲۴ عیار با دیگر فلزات ترکیب نمی‌شود، طبیعی‌ترین رنگ یعنی طلایی متمایل به قرمز را دارد و همین باعث می‌شود طلا بسیار نرم و انعطاف‌پذیر باشد.

با توجه به اینکه طلای ۲۴ عیار در معرض فرورفتگی و خم‌شدگی و خراشیدگی است، از آن برای طرح‌های سنتی، ضرب سکه و ساخت شمش طلا استفاده می‌شود و گزینه بسیار مناسبی برای سرمایه‌گذاری است. بنابراین پاسخ این سوال که بهترین عیار برای جواهرات زینتی و طلای آب شده چیست، عیار ۲۴ است.

تشخیص عیار طلا

برای تشخیص عیار طلا راهکارهای زیادی وجود دارد و حتماً افراد متخصص و ماهر باید این کار را انجام دهند تا به طلا آسیب وارد نشود. برای سنجش عیار طلا می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:

بررسی کد حک شده بر روی طلا

بیشتر زیورآلات و سکه و شمش‌های طلا دارای کدی هستند که تعیین‌کننده عیار آن است. مثلاً عدد ۷۵۰ نمایانگر عیار ۱۸ است و عدد ۹۹۹ بر روی طلای ۲۴ عیار حک می‌شود.
این حکاکی‌ها در داخل حلقه یا روی قفل گردنبند قرار دارد و می‌توان از طریق مهر تأیید کارگاه سازنده طلا، از اصالت آن اطمینان حاصل کرد.

سنگ محک و تست اسید

برای تشخیص عیار طلا می‌توانید از سنگ محک و تست اسید استفاده کنید. برای این کار باید ابتدا قطعه طلا را روی سنگ محک بکشید و چند قطره اسید را روی رد به جا مانده از آن بریزید.

واکنش اسید نسبت به عیارهای مختلف طلا متفاوت است و میزان خلوص آن را نشان می‌دهد. این روش بسیار دقیق است، اما باید توسط افراد ماهر مانند فروشندگان طلا و جواهر انجام شود.

استفاده از دستگاه تستر الکترونیکی طلا

تسترهای الکترونیکی طلا بسیار دقیق هستند و با تعیین میزان رسانایی الکتریکی قطعه طلا، درصد خلوص آن را مشخص می‌کنند. این تسترها به راحتی قابل حمل هستند و با توجه به اینکه هیچ آسیبی به طلا وارد نمی‌کنند، به یکی از گزینه‌های محبوب برای تشخیص عیار طلا توسط جواهرسازان تبدیل شده‌اند.

آنالیز فلورسانس اشعه‌ ایکس

در این روش اشعه ایکس به طلا تابانده می‌شود و ترکیبات آن مورد بررسی قرار می‌گیرد. پس از آن اطلاعات بسیار دقیق از خلوص طلای موجود در زیورآلات به دست می‌آید و با کمترین میزان خطا، عیار آن را مشخص می‌کند.

آنالیز XRF توسط جواهرسازان و طلافروشان حرفه‌ای و آزمایشگاه‌ها مخصوص سنجش طلا استفاده می‌شود و یک راه پیچیده و کاملاً غیر‌مخرب برای سنجش عیار طلا خواهد بود.

بیشتر بخوانید: طلای خام چیست؟ آشنایی کامل با طلای خام و 12 کاربرد آن

تشخیص عیار طلا با آهن‌ربا

افرادی که سوال دارند راه تشخیص عیار طلا چیست، می‌توانند از آهن‌ربا نیز استفاده کنند. با نزدیک کردن آهن‌ربا به قطعات طلا می‌توانید تقلبی بودن آن را بررسی کنید. هر چقدر قطعه طلا سریع‌تر و بیشتر به آهن‌ربا بچسبد، عیار آن کمتر است، چون درصد خلوص پایین‌تری دارد.

این روش سنجش عیار طلا دقیق نیست، با این حال از بهترین راه‌ها برای سنجش میزان خلوص قطعات طلا است.

تشخیص عیار از طریق وزن و ابعاد طلا

طلا نسبت به دیگر فلزات چگالی بیشتری دارد و از طریق ابعاد و وزن آن می‌توانید حدود عیار را تخمین بزنید. این روش نسبت به دیگر روش‌ها احتمال خطای بیشتری دارد، اما در صورت عدم دسترسی به دیگر تجهیزات روش بسیار مفیدی خواهد بود.

بررسی رنگ طلا

با توجه به اینکه خلوص طلا بر نوع و شدت رنگ‌ها اثرگذار است، به همین دلیل با توجه به رنگ طلا می‌توانید اطلاعاتی در مورد عیار و خلوص آن به دست آورید. مثلاً طلای ۲۴ عیار دارای رنگ زرد روشن است، در حالی که طلای ۱۸ عیار کمرنگ‌تر نظر می‌آید.

طلای ۱۴ نیز به دلیل داشتن آلیاژ‌های متفاوت کمرنگ‌تر است و رنگ زرد آن گاهی متمایل به سفید یا مسی به نظر می‌رسد. این روش معیار دقیق برای سنجش خلوص طلا نیست؛ چرا که رنگ طلا می‌تواند متأثر از آلیاژ‌هایی استفاده شده در آن و تحت تأثیر روکش‌های طلا باشد.

بنابراین در کنار روش‌های دیگر مانند استفاده از دستگاه الکترونیکی یا بررسی کد حک شده بر روی طلا، می‌توانید از این روش استفاده کنید.

دقیق‌ ترین راه تشخیص عیار طلا چیست؟

از دقیق‌ترین راه‌ها برای تشخیص و سنجش عیار طلا روش ” کوپلاسیون” است که در آزمایشگاه کاربرد دارد. در این روش نمونه قطعه طلا با نقره خالص به نسبت ۳ به یک ترکیب خواهد شد تا واکنش‌های شیمیایی بسیار دقیقی برای جدا کردن طلا صورت گیرد.

بعد از آن نمونه در دمای بسیار بالا ذوب می‌شود تا نقره اکسیده شود و فرایند جداسازی انجام شود. اگر طلا دارای آلیاژ مس باشد، باید ۵۰ میلی‌گرم مس به ترکیب اضافه شود تا جداسازی به شکل دقیقی انجام شود. به‌علاوه اضافه کردن مس برای جلوگیری از بروز مشکلاتی که ممکن است در فرایند تست به وجود آید، بسیار حائز اهمیت است.

عیار طلا در کشورهای مختلف و ایران

برای ساخت طلا در کشورهای مختلف یک یا چند عیار متفاوت به کار می‌رود. مرسوم‌ترین عیار در کشور ایران و کشورهای مدیترانه‌ای طلای ۱۸ عیار است و در کشور تایوان، چین و هنگ کنگ جواهرات با عیار ۲۴ عیار ساخته می‌شوند.

در کشوری مانند هند و همسایگان آن نیز ساخت طلای ۲۴ عیار محبوب است و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس نیز برای ساخت زیورآلات و جواهرات از طلای ۲۴ و ۲۱ عیار استفاده می‌کنند.

علاوه‌بر‌این در کشورهای جنوب اروپا زیورآلات با عیار ۱۹٫۲ به فروش می‌رسد و در شمال اروپا نیز استفاده از عیار ۸ تا ۱۸ مرسوم است.

در کشور روسیه جواهرات با عیار ۹ ساخته می‌شود و جواهرسازان انگلستان نیز برای ساخت انواع قطعات طلایی، از عیار ۹ تا ۲۲ استفاده می‌کنند. این در حالی است که در آمریکا طلای ۱۰ تا ۱۸ عیار در طرح‌های متنوع به بازار عرضه می‌شود.

جمع بندی

عیار طلا واحدی برای اندازه‌گیری میزان خلوص یک قطعه طلا است و با عددی بین ۸ تا ۲۴ نشان داده می‌شود. هر چقدر عیار طلا بیشتر باشد، قطعه طلا گران‌تر و خالص‌تر خواهد بود. از طریق روش‌هایی مانند بررسی وزن و ابعاد طلا، دستگاه الکترونیکی، تست اسید و بررسی کد حک شده بر روی طلا می‌توان درصد خلوص آن را تعیین کرد، اما برای این کار باید حتماً از جواهرسازان و طلافروشان حرفه‌ای کمک بگیرید.

عیار مرسوم در ایران ۷۵۰ یا طلای ۱۸ عیار است و به دلیل میزان خلوص بالا، بهترین گزینه برای سرمایه‌گذاری خواهد بود. از طرفی اگر به دنبال جنس لوکس، باکیفیت و با دوامی هستید، انتخاب این نوع طلا را پیشنهاد می‌کنیم.

مجله تی سی گلد مرجعی برای مطالعه تازه‌ترین مقالات در حوزه طلا، جواهر و سنگ‌های قیمتی است. همچنین در صورتی که به دنبال خرید طلای اصل و باکیفیت هستید، فروشگاه تی سی گلد امکان خریدی مطمئن و همراه با تضمین اصالت را برای شما فراهم کرده است.

سوالات متداول